कॅलिफोर्नियात दोन दशकांमध्ये अनेकदा भीषण दुष्काळ पडला. आजही हा प्रांत आजवरच्या सर्वाधिक तीव्र दुष्काळाला तोंड देत आहे. राज्यात पाणीसाठा धोकादायक म्हणावा, इतका आटला आहे.
कॅलिफोर्नियाच्या घशाला कोरड
अमेरिकेतील कॅलिफोर्निया प्रांत फलोत्पादनासाठी ओळखला जातो. मात्र, मागील दोन दशके सातत्याने दुष्काळाचा सामना करणाऱ्या या प्रांतात पाणीटंचाईवर तोडगा काढण्यासाठी पावले उचलली जात आहेत. आता या प्रांतात सांडपाण्यावर प्रक्रिया करून ते पाणी पिण्यासाठी पुरवण्यास मंजुरी देण्यात आली आहे. सुमारे चार कोटी लोकसंख्येला पुरेसे पाणी देण्यासाठी कित्येक दशके प्रयत्न चालू होते. या पार्श्वभूमीवर हे महत्त्वाचे पाऊल आहे.
आता वापरलेल्या पाण्यावर प्रक्रिया करून ते पाणी पिण्यासाठी जलवाहिनीद्वारे घरे, शाळा आणि व्यवसायांना पुरविले जाईल. त्यासाठी अनुमती देण्यात आली आहे. दोन दशकांपूर्वी या निर्णयाला मोठा विरोध झाला होता. त्या पार्श्वभूमीवर, हे नवीन नियम म्हणजे जनमतातला बदल आहे की परिस्थितीचा स्वीकार; याची चर्चा सुरू आहे. कॅलिफोर्नियात दोन दशकांमध्ये अनेकदा भीषण दुष्काळ पडला. आजही हा प्रांत आजवरच्या सर्वाधिक तीव्र दुष्काळाला तोंड देत आहे. राज्यात पाणीसाठा धोकादायक म्हणावा, इतका आटला आहे. पाणी एवढे मौल्यवान ठरले आहे की, त्याचा अनेकवार वापर करण्याशिवाय गत्यंतर उरलेले नाही.
प्रक्रियाकृत पाण्याचा वापर कॅलिफोर्नियाला नवीन नाही. मागील काही दशके सांडपाण्यावर प्रक्रिया करून त्याचा वापर हॉकीचे बर्फाळ मैदान तयार करण्यासाठी, पर्यटनस्थळी बर्फ तयार करण्यासाठी होत आहे. भाज्या, फळांचे उत्पादन घेणाऱ्या ‘सेंट्रल व्हॅली’तील बहुतेक शेतकरी सिंचनासाठी प्रक्रिया केलेले सांडपाणी वापरत आहेत. मात्र दुष्काळाच्या चटक्यांमुळे थेट पिण्यासाठी त्याचा वापर करण्याची वेळ आज आली आहे. अर्थात, वैज्ञानिक प्रक्रियांचे पालन केलेले सुरक्षित असे हे पाणी असेल. अमेरिकेसारख्या दर्जाबाबत काटेकोर देशात ही खात्री देता येईलही. पण हवामानबदल, वाढता बेबंद उपसा या कारणांच्या पार्श्वभूमीवर आपल्याकडे असा ‘कॅलिफोर्निया’ होऊ नये, यासाठी वेळीच पावले उचलणे गरजेचे आहे.
aniltikotekar4sme.com 