👍👍👍👍👍आजचा अग्रलेख : महाराष्ट्र नावाचा थंड गोळा — महाराष्ट्र टाइम्स

https://maharashtratimes.com/editorial/marathi-woman-was-denied-a-house-in-mulund/articleshow/104057809.cms

Clipped from: https://maharashtratimes.com/editorial/marathi-woman-was-denied-a-house-in-mulund/articleshow/104057809.cms

संयुक्त महाराष्ट्र झाल्यानंतर मराठी माणसाचे नाव घेणाऱ्या आणि न घेणाऱ्या अशा सर्वांनीच मराठी माणसाची घोर निराशा केली आहे. त्याच्यावर मुंबईतून हद्दपार व्हावे लागेल, अशी कारस्थाने केली आहेत.

आजचा अग्रलेख : महाराष्ट्र नावाचा थंड गोळा

मुंबईतील एखाद्या सहकारी सहनिवासात मराठी असल्याबद्दल एखाद्या तरुणीला जागा नाकारणे आणि राज्य सरकारने दुकानांवर मराठी पाटीची सक्ती केल्यानंतर त्याच्या विरोधात थेट सर्वोच्च न्यायालयापर्यंत धाव घेणे; या दोन्ही कृतींमागची मनोवृत्ती एकच आहे. ती मनोवृत्ती मराठी भाषा, महाराष्ट्र हे मराठ्यांचे राज्य आणि मराठी अस्मिता यांना आम्ही जुमानत नाही, असे म्हणून त्यांचा उपमर्द करण्याची आहे.

मुंबईत फक्त पैशाची भाषा चालते; असे अनेकांचा समज आहे. काही मराठी नेते आणि नोकरशहा यांनी स्वार्थासाठी परप्रांतीयांची तळी उचलून हा समज पक्का केला आहे. महाराष्ट्राच्या राजधानीत संयुक्त महाराष्ट्र झाल्यानंतर इतक्या वर्षांनी मराठी माणसांना असा अपमान सोसावा लागावा, याची लाजही कुणाला वाटत नाही. महाराष्ट्रासाठी १०७ हुतात्म्यांचे प्राण तर गेलेच; पण लाखो मराठी माणसे मुंबई-बेळगाव-कारवारसहित संयुक्त महाराष्ट्रासाठी अनेक वर्षे झुंजत होती. मुंबई ही मराठी माणसाच्या घामावर उभी राहिली आहे. तिच्यासाठी त्याने आपले रक्त आणि अश्रू वाहवले आहेत. प्राणांची पर्वा केलेली नाही. संयुक्त महाराष्ट्र झाल्यानंतर मराठी माणसाचे नाव घेणाऱ्या आणि न घेणाऱ्या अशा सर्वांनीच मराठी माणसाची घोर निराशा केली आहे. त्याच्यावर मुंबईतून हद्दपार व्हावे लागेल, अशी कारस्थाने केली आहेत. सगळ्या आघाड्यांवर मराठी माणसाची सतत पीछेहाट होईल अशी परिस्थिती धनदांडग्यांनी, जुन्या-नव्या दिल्लीश्वरांनी निर्माण केली आणि तिला मराठी माणसाच्या उद्धारकर्त्याचा बुरखा पांघरलेल्या बहुतेकांनी खतपाणी घातले. आज जो मराठी माणसांचा मुंबईत जागा भाड्याने मिळणे किंवा साध्या दुकानांवरच्या पाट्या लावणे, यावरून जो अपमान होतो आहे, त्याची मूळ कारणे ही घरच्या म्हातारीचे काळ बनलेल्या मराठी नेतृत्वाच्या बोटचेप्या, आत्मघातकी वृत्तीत आहेत. संयुक्त महाराष्ट्र झाल्यानंतर इतक्या वर्षांनीही एकीकडे आम्ही मराठी ही अभिजात भाषा आहे, हे केंद्र सरकारला पटवून देऊ शकलेलो नाही आणि दुसरीकडे, ज्या मराठी माणसाच्या खिशावर ज्यांची दुकाने चालणार, त्यांनाही आम्ही ‘तुमच्या दुकानी पाट्या मराठी भाषेत लावा’ हे समजावू शकलो नाही. महाराष्ट्राचे राज्यकर्ते आणि समाज यांच्या अपयशाची कक्षा किती विस्तीर्ण आहे, हे यावरून लक्षात यावे. अभ्यासक महाराष्ट्राला दक्षिण आणि उत्तर भारताला जोडणारे सांस्कृतिक दुवाक्षेत्र मानतात. मात्र, महाराष्ट्राने दोन्हींकडून केवळ दुर्गुण घ्यायचे आणि दोघांचेही सद्गुण टाकायचे, अशी दुधारी नीती अवलंबली आहे. चेन्नई आणि तमिळनाडूत कोणत्याही पाटीवरची निम्मी जागा स्थानिक भाषेला म्हणजे तमिळला दिली नसेल तर लगेच दंड ठोठावला जातो. मग तिथल्या व्यापारी संघटना कोणत्या न्यायालयात गेल्या? तसे त्यांनी केले असते तर त्यांना ‘दे माय धरणी ठाय..’ करून सोडले असते.

बेंगळुरूची कीर्ती अलीकडे आयटीची राजधानी अशी आहे. तेथे महाराष्ट्रासहित देशभरातील हजारो तरुण-तरुणी कामे करतात. बेंगळुरूमध्ये सार्वजनिक दुकाने, उद्योग, मॉल, दवाखाने, बँका, शैक्षणिक संस्था यांच्या पाट्यांवर केवळ ४० टक्के जागा इंग्रजी किंवा कन्नडव्यतिरिक्त इतर भाषांसाठी राखीव असते. ६० टक्के जागा कन्नडसाठी राखीव असते. आणि महाराष्ट्रात मराठी पाट्या लावण्याला विरोध का, तर म्हणे ‘आमच्यावर हा वाढीव खर्चाचा बोजा पडेल..’ हे काय कारण झाले का? मराठी माणूस एकसंध आणि संघटित नाही. नाही तर, मराठी पाटी नसणाऱ्या सगळ्या दुकाने आणि उद्योगांवर बहिष्कार घालून त्यांना चार दिवसांत सरळ करता आले असते. मराठी माणूस आणि मराठी समाज यांच्याबद्दलचा उद्दाम तिरस्कार हा देशातील अनेक भाषकांमध्ये आहे. त्याची अनेक सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, राजकीय कारणेही असू शकतील. मराठी माणसाला आधी ‘पानिपता’पासून आणि नंतर टिळक व पुढे आंबेडकर यांच्या अस्तानंतर सगळीकडे माघार घेण्याची, शेपूट घालण्याची सामुदायिक सवय लागली आहे. ती काही जायला तयार नाही. मराठी माणसाचे नाव घेऊन ज्यांनी तलवारी परजल्या; तेही कधी ना कधी आश्रित म्हणूनच राहिले. महाराष्ट्राच्या उत्कर्षाचे मोठे स्वप्न पाहून ते प्रत्यक्षात आणण्याची हिंमत दाखविणारा मराठी समाज आपण उभा करू शकलेलो नाही. त्यामुळे, एका सुविद्य तरुणीला मुलुंडमध्ये जागा भाड्याने न देता घालवून दिले जाते. तिच्या डोळ्यांतून वाहिलेले क्षोभाचे, अपमानाचे अश्रू महाराष्ट्रात स्वाभिमानाचे अंगार पेटवू शकणार नाहीत. याचे कारण, टिळकांनी रानड्यांवरील मृत्युलेखात म्हटल्याप्रमाणे ‘महाराष्ट्र हा थंड गोळा’ होऊन पडला आहे. कुणावर सूड घेऊन, कुणावर हल्ले चढवून, कुणाचे कपडे फाडून मराठी माणूस, महाराष्ट्र आणि मराठी भाषा मोठी होणार नाही. तिचा स्वाभिमानही जपला जाणार नाही. त्यासाठी मराठी माणसाला विविध क्षेत्रांत पराक्रम गाजवावा लागेल. नुसते तीस-चाळीस तास नाचून चालणार नाही. आमच्या नेत्यांनी इंग्रजी आणि विशेषकरून हिंदीचे आक्रमण रोखण्यासाठी जागे व्हायला हवे. हिंदी मराठीला खाऊन टाकणार असेल, तर ते चालू देता कामा नये. मराठीच्या स्वाभिमानाचे पहिले तेजस्वी स्फुल्लिंग ज्ञानदेवांनी, नंतर छत्रपती शिवरायांनी आणि नंतर संयुक्त महाराष्ट्राच्या लढ्यात पराक्रमी नेत्यांच्या चमूने चेतविले होते. आम्ही आता ते सारे विसरून गेलो आहोत. आमच्या भूमीवर आमच्या भाषेतल्या पाट्या वाचण्यासाठी आम्हाला सुप्रीम कोर्टाकडे पाहावे लागते आणि आमच्या मुली मराठी असल्यामुळे नकार आणि धिक्कार सोसून अपमानित होतात. हे स्वप्न संयुक्त महाराष्ट्र जिंकणाऱ्या सेनापतींनी आणि मराठ्यांनी पाहिले होते का?